Wie is in staat om partijen bij elkaar te brengen en tot actie te bewegen? En wat brengt iemand mee die in dat spel kan acteren? Vanuit haar ervaring met samenwerking tussen organisaties in het domein van (sociale) veiligheid heeft Van Aetsveld de handschoen opgepakt om daar helderheid in te geven. Voortbouwend op de IPMA Competence Baseline 4 is de dialoog gezocht met partners in veiligheid. En dat heeft geleid tot een profielschets van een integraal projectleider.
Onpartijdig? Ontkleurd?
In onze opdrachten binnen het domein van sociale veiligheid en de aanpak van vraagstukken rondom ondermijning wordt ons vaak gevraagd om een ‘onpartijdige’ of ‘ontkleurde’ projectleider. Dit zijn beide negatief geformuleerde termen. Geboren vanuit een onderliggende onvrede over partijdigheid of ‘gekleurdheid’ van de huidige leider. Lees: opkomend voor het belang van één van de partijen. Dat moet anders kunnen. En dat kan. Van Aetsveld heeft al in verschillende omgevingen en opdrachten de rol van onpartijdig, of beter integraal projectleider uitgevoerd. De toenemende vraag naar deze rol intrigeerde ons. Als zo’n leider dan niet partijdig en niet gekleurd mag zijn, welk competentieprofiel zoekt men dan wél?
Positie tussen individuele belangen: integraal projectleider
Rondvraag in onze opdrachtomgevingen leverde het antwoord op. In vele ondermijningszaken is een projectleider nodig, met een competentieprofiel waardoor alle individuele organisatiebelangen worden overzien. En die hiërarchisch niet boven de partijen staat. Een belangelóze leider is het daarmee niet. Deze projectleider heeft juist een heel groot belang. En dat belang is het behalen van een gezamenlijk geformuleerde doelstelling. En die projectleider doet dat niet door de (andere) organisaties hiërarchisch aan te sturen. Maar door de samenwerking in de juiste richting te faciliteren. Te weten hoe je partijen vanuit intrinsieke motivatie kan laten samenwerken aan een gezamenlijke ambitie. De term integraal projectleider lijkt hier dan ook het meest geschikt.
Onderzoek naar competentieprofiel voor de integraal projectleider
Maar dan… Waar vind je een dergelijke integraal projectleider? Zijn er projectleiders die nu voor één organisatie werken en ondanks dat toch een integrale mindset hebben? Of moeten we het meer zoeken in een onafhankelijke derde? En door welke partij wordt deze integraal projectleider dan ingezet? (En daarmee betaald?).
Om te kunnen vinden, moet je eerst weten waar je precies naar zoekt. Daarom hebben we verder onderzoek gedaan onder 25 respondenten die allemaal professional, leidinggevende of bestuurder zijn in het domein van de aanpak van georganiseerde criminaliteit en ondermijning. De respondenten zijn afkomstig van de Politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst, gemeenten, RIEC’s en private partijen. We hebben hen een lijst van competenties voorgelegd. Die lijst is opgebouwd uit projectmatige competenties uit de IPMA Competence Baseline 4 (2016). Voor het domein zijn ze aangevuld met specifieke competenties gericht op het sturing van samenwerkingsverbanden en kenniscompetenties. Aan de respondenten werd vervolgens gevraagd over welke competenties een integraal projectleider ondermijning moet beschikken.
De hoogst scorende competenties
Dat heeft geleid tot de tien hoogst scorende competenties voor een integraal projectleider. De lijst is gebaseerd op de 25 respondenten die een selectie maakte uit een totaal van 40 competenties. Deze set van tien vormt de kern van het gewenste profiel voor een integraal projectleider.
Sociaal en communicatief vaardig leider
Er blijken relatief weinig vaktechnische (projectmanagement) competenties van de integraal projectleider verwacht. Ook zijn alle domein kenniscompetenties (over organisaties, interventiemogelijkheden van partners of wetgeving) die in de volledige lijst met competenties stonden, niet in dit profiel terecht gekomen. Blijkbaar kan de integraal projectleider terugvallen op projectteamleden die deze kennis of competenties meebrengen. Daardoor is het vaak afdoende om ‘alleen maar’ te herkennen wat nodig is. En beschikbare kennis en ervaring effectief in te zetten. Wat de respondenten in dit onderzoek aangeven, is dat de competenties die zij zoeken in een integraal projectleider vrijwel allemaal op het gebied van persoonlijke kracht en interactie met anderen en de omgeving liggen. Het geeft een profiel weer van een sociaal en communicatief vaardig leider. Sensitief voor de mensen met wie hij werkt, voor de omgeving en voor het bestuur en bestuurszaken.
Competenties ontwikkelen; doen, opleiden en kennis delen
Wij hebben de afgelopen vijf jaar op drie gebieden dienstverlening ontwikkeld rondom de rol van de integraal projectleider. Dat kan zijn zelf door deze rol vervullen als integraal projectleider/manager. Door het opleiden van medewerkers uit organisaties in samenwerkingsverbanden tot integraal projectleider. En door kennis over deze rol te verzamelen en delen. Vanuit die laatste rol delen wij graag middels dit artikel het competentieprofiel van de integraal projectleider. Wij helpen u graag verder. Dat kunnen we omdat diverse collega’s de rol van integraal projectleider reeds op zich hebben genomen of een integraal projectleider hebben ondersteund. Graag verwijzen wij u aan het eind van dit artikel naar enkele van deze opdrachten.
Hoe pakken wij het aan?
We starten een opdracht met een intake (diagnose) van de samenwerkingssituatie. Daarna zoeken we een geschikte integraal projectleider voor die specifieke situatie. De samenwerking tussen organisaties wordt gestimuleerd aan de hand van de 3VA aanpak. Dat betekent het Verbinden van Verschillen voor Vernieuwing. Hiervoor gebruiken wij de vijf indicatoren voor succesvolle samenwerking van Kaats en Opheij (2013):
- Het werken aan een gezamenlijke ambitie
- Het verbinden van de verschillende belangen
- Het stimuleren van een goede onderlinge relatie
- Het organiseren van de samenwerking
- Het (blijven) werken aan het proces van onderlinge samenwerking
Sinds 2016 leidt Van Aetsveld integraal projectleiders op. Daarbij gebruiken we de bovenstaande competenties. We leren de projectleiders om een diagnose van de samenwerkingssituatie zelf uit te voeren aan de hand van de vijf indicatoren. De diagnose is het vertrekpunt van waaruit diverse interventies worden voorgesteld en aangeleerd. Inyerventies die direct effect hebben op de samenwerking in het project of de opdrachtomgeving. De opleidingen worden uitsluitend in-company aangeboden.
Wat kunt u nog meer van ons verwachten?
We gebruiken bovenstaand competentieprofiel van de integraal projectleider voor assessments voor (aanstaande) integraal projectleiders. Daarmee doen we nieuwe ervaringen op. En kunnen wij nog meer maatwerk leveren bij het opleiden. Bestaand integraal projectleiders kunnen zo ontdekken op welke competenties zij zich nog verder kunnen ontwikkelen voor een goede uitvoering van hun rol. Aankomende integraal projectleiders weten wat hun basisniveau is en waar zij zich naartoe kunnen ontwikkelen. Wij houden u graag op de hoogte van onze ontwikkelingen. Neem gerust contact op met ons via onderstaand formulier als u meer wilt weten.
Ervaring in het veld; we doen het ook gewoon!
Lees meer over onze activiteiten in het project betere bijdrage aanpak ondermijning. En over de activiteiten van onze programmaleider Ondermijning in De Markiezaten in Zeeland-West Brabant. Ook hebben we ervaring in het aanpakken van ondermijning rond specifieke thema’s. Zo hebben we voor de zeehaven van Moerdijk een plan van aanpak samengesteld. En hebben we ervaring als ketenregisseur Afpakken voor RIEC Den Haag.
Heeft u vragen of wilt u meedenken over de ontwikkeling van het assessment en/of de opleiding? Of wilt u kennis delen of eens met ons kennis maken? Neem dan vandaag nog contact met ons op.